مكمل غذايي ورزشي حاوي چه موادي است؟
انواع و مقادير مختلف مواد غذايي شامل كربوهيدرات ها، پروتئين ها، چربي ها، املاح، مواد معدني و ويتامين ها مكمل هاي ورزشي غيرهورموني معمولاً حاوي همان موادی می باشند كه در مكمل هاي غذايي تقسيم مي شود. اما تركيبات و مقدار مصرف آن بر اساس ميزان نياز ورزشكاران خواهد بود .مكمل هاي ورزشي هورموني علاوه بر مواد غذايي داراي هورمون ها و پيش ساز هورمون ها نيز مي باشند.
در چه مواردی از مکمل غذایی استفاده می شود؟
مكمل هاي غذايي ورزشي براي حمايت هاي تغذيه اي ساخته مي شوند. اين حمايت تغذيه اي ممكن است در افراد سالم صورت پذيرد و يا براي افراد بيمار در نظر گرفته شود.
علت مصرف مكمل هاي غذايي ورزشي چيست؟
حمايت تغذيه اي ، اختلالات و بيماري ها، اهداف خاص ، شرايط اقتصادي و رفاهي، سنين رشد و بلوغ ، طي دوران بيماري و دستيابي به بهبودي كامل
نياز به حمايت تغذيه اي چگونه مشخص مي گردد؟
با گرفتن شرح حال كامل، بررسي تغذيه اي، معاينات باليني و آزمايشهاي پاراكلينيك. در چنين شرايطي انرژي تمام مورد نياز شبانه روز(Total Daily Energy Expenditure) با اعمال ضريب فعاليت(Activity Factor) و ضريب جراحت و بيماري(Injury Factor) محاسبه مي گردد و نوع رژيم و مقدار كالري و تركيبات غذايي مورد نياز مشخص مي گردد.
فرق مكمل غذايي با غذا چيست؟
مكمل غذايي خالص تر، كم حجم تر، قابل جذب تر و بدون مواد غيرموثر و مواد زايد است. در مكمل هاي غذايي تركيبات غذايي بصورت كربوهيدراتها، اسيدهاي آمينه، اسيدهاي چرب و گليسرول، مواد معدني و املاح و ويتامين ها كه در واقع كوچكترين واحدهاي ساختماني تركيبات غذايي است موجود است.
چرا مكمل غذايي جايگزين غذا و يا در كنارآن مصرف مي شود؟
بخاطر حمايت تغذيه اي، شرايط فرد طوري است كه لازم است تركيبات غذايي بيشتري به وي برسد لذا لازم است غذا كم حجم تر، خالص تر و قابل جذب تر باشد. تصور كنيد براي حمايت تغذيه اي فردي لازم است به ازاي هر كيلوگرم از وزن بدن وي كه 70 كيلوگرم است روزانه 2 گرم پروتئين تجويز گردد در چنين شرايط خاصي اگر تنها راه رساندن پروتئين گوشت در نظر گرفته شود با توجه به نوع گوشت لازم است حدود 700 تا 1400 گرم گوشت در رژيم روزانه وي موجود باشد، مطمئناً تحمل چنين رژيم سنگيني براي فرد مشكل است لذا مصرف مكمل هاي پروتئيني توصيه مي گردد كه كم حجم تر و خالص تر هستند.
صلاحيت تجويز مكمل هاي غذايي ورزشي با كيست؟
صلاحيت با پزشك است. يك پزشك وظيفه دارد پس از گرفتن شرح حال و معاينات دقيق و گاهي اوقات آزمايشهاي پاراكلينيك وضعيت صحت و سلامت فرد را بررسي نمايد.يك پزشك وظيفه دارد موارد ذيل را پس از هر ويزيت مشخص نمايد:
نحوه استراحت فرد كه بطور نسبي باشد يا مطلق
رژيم غذايي و نوع آن
درخواستهاي آزمايشگاهي و پاراكلينيك
دستورات پزشكي و دارويي
مراقبتهاي پرستاري
دستورات توانبخشي
مشاوره هاي پزشكي
در قسمت رژيمهاي غذايي، اين وظيفه پزشك است كه نوع رژيم غذايي را مشخص كند. ممكن است رژيم غذايي معمولي، كم كالري يا پركالري، كم پروتئين يا سرشار از پروتئين، كم نمك، مايعات، سبزيجات پخته و يا رژيمهاي خاص باشد. تهيه منوي غذايي و نگارش رژيم غذايي بر اساس دستور پزشك توسط كارشناس تغذيه صورت مي گيرد.
آيا غيرپزشك صلاحيت تجويز مكمل هاي غذايي را ندارد؟
خير، چرا كه از لحاظ علمي و قانوني همه چيز متوجه پزشك است. مثلاً يك داروساز عليرغم آنكه در حيطه داروشناسي، موارد مصرف و منع مصرف، تداخلات دارويي، عوارض جانبي و مسائل ديگر داراي علم كافي است اما هرگز در امر تجويز دارو دخالت نمي كنند و بدون نسخه و تجويز پزشك دارو نمي دهد، در تغذيه نيز همين طور، در مشخص كردن نوع رژيم غذايي و تجويز مكملهاي غذايي مسئوليت علمي و قانوني متوجه پزشك است و هيچگاه صلاح نيست كه افراد غيرمسئول و غير متخصص از جمله دوستان و آشنايان و مربيان ورزشي اقدام به نگارش و توصيه رژيم غذايي نمايند.
آيا تمامي افراد نيازمند استفاده از مكمل هستند؟
مطمئناً خير. چنانچه رژيم غذايي اصولي و علمي باشد تمامي مواد غذايي به اندازه كافي به فرد مي رسد و نياز به حمايت تغذيه اي ندارد. مكملهاي غذايي فقط بمنظور حمايت تغذيه اي و براي رسيدن به هدفي خاص تجويز مي گردد كه توسط پزشك مشخص مي گردد.
راه شناسايي مكمل هاي غذايي چيست؟
مطالعه مشخصات مواد محتوي آن كه روي برچسب آنها نوشته شده است.
آيا مكمل تقلبي هم وجود دارد؟
متاسفانه بله، در تمامي دنيا افراد سودجو وجود دارند. متاسفانه اكثر مكملهاي موجود در كشور ما يا تاريخ مصرفشان گذشته است و يا بصورت تقلبي تهيه و توليد مي شوند.
مشكلات مصرف مكمل هاي غذايي و ورزشي چيست ؟
شايد مهمترين مشكل آن باشد كه برخي مكملها ي غذايي حاوي موادي هستند كه بر روي برچسب آنها نوشته نشده است. بعبارت ديگر مصرف كننده ممكن است مكملي مصرف كند كه مواد ديگري داشته باشد كه روي برچسب آن نوشته نشده است.
خطرات استفاده از مكمل هاي غذايي ورزشي چيست؟
وقتي مصرف كننده بطور كامل نداند كه چه چيزي مصرف مي كند و از هويت كامل تمامي محتويات مكملها بي اطلاع باش هر گونه خطري محتمل مي شود .
شايعترين مواد بي نام موجود در مكمل ها چيست ؟
هور مونها و پيش ساز هورمونها شايعترين موادي هستند كه نام آنها در روي مكملهاي غذايي ثبت نمي شود.
چند درصد مكمل ها چنين شرايطي دارند ؟
آمارهاي مختلف جهاني نشان مي دهد كه حدود 20 درصد مكملها بدون آنكه بر روي برچسب آنها نوشته شده ياشد به هورمونها و پيش ساز آنها آلوده است .
آيا مكمل هاي غذايي ورزشي در پيروزي ورزشكاران و قهرمانان نقش اصلي دارد ؟
چنين اعتقادي وجود ندارد و مدارك و شواهد نشان داده است مهمترين عوامل پيروز ي و افتخارات ورزشي در استراحت كافي ، تغذيه علمي و تمرينات كافي و علمي مناسب است .
بالاخره مصرف مكمل هاي غذايي ورزشي را توصيه مي شود يا نه ؟
در ورزش قهرماني هرگز ، با توجه به احتمال آلودگي مكملها به موادي كه نامشان در روي برچسب محتويات نوشته نشده است وممكن است باعث مثبت شدن آزمايش دوپينگ شود ، مصرف مكملهاي غذايي ـ ورزشي بازي كردن با حيثيت و آبروي فردي ،گروهي ، اجتماعي وملي است، در ضمن آنكه محروميت ها و مجازات سنگيني در پي خواهد داشت .
تحقيقات كميته بين المللي المپيك درباره مكملهاي غذايي ـ ورزشي ؟
در سال 2002 ، كميسيون پزشكي كميته بيمن المللي المپيك 634 محصول از مكملهاي غذايي را كه ادعا شده بود غير هورموني هستند مورد بررسي قرار داد . اين 634 محصول از 215 توليد كننده معروف از 13 كشور جهان بود كه از سال 2000 تا 2001 در تبليغات و بازاريابي اينترنتي معرفي شده بود . تمامي محصولات در آزمايشگاه معتبر و مورد تاييد كلن آلمان مورد بررسي و تجزيه و تحليل گرديد .
94 محصول يعني 8/14 درصد از كل مواردحاوي موادي بودند كه در برچسب آنها نامي از آن ذكر نشده بود. و آزمايش دوپينگ را مثبت ميكردند. از تعداد 94 محصول آلوده ، 23 محصول حاوي پيس سازهاي هورموني تستوسترون و ناندرلون بودند ،64 محصول حاوي پيش سازهاي تستوسترون و 7 محصول حاوي پيش سازهاي ناندرلون به تنهايي بودند .
در ضمن 66 محصول ديگر غير از 94 محصول آلوده يعني 4/10 درصد ديگر حاوي موادي بودند كه در حد مرز(Borderline ) مواد ذكر نشده بر روي برچسب قرار داشته اند .
نتايج نشان ميدهد محصولات 10 كشور از 13 كشور آلودگي داشته و آلودگي مكملها در بين اين 10 كشور از 3 تا 25 در صد بوده است .
درصد آلودگي آمريكا ، آلمان و انگلستان از عمده ترين توليد كنندگان مكملهاي غذايي ـورزشي هستند به ترتيب 8/18 ، 9/11 و 9/18 درصد يوده است .